Dbanie o zdrowie to najważniejsze co powinniśmy robić w naszym życiu. Niektórych rzeczy jednak nie jesteśmy w stanie przewidzieć, ale możemy im zapobiegać. Jedyną z takich dolegliwości jest udar lub zawał mózgu. Dlaczego udar jest nazywany zawałem mózgu? Jak mu zapobiegać i jakie niesie ze sobą konsekwencje?
Zawał – przyczyny jego powstawania
Aby zrozumieć jak powstaje zawał mózgu, trzeba wiedzieć jak ogólnie powstaje zawał. Krew krążąca w każdym kawałku naszego działa spełnia niewyobrażalnie ważną funkcję. Dostarcza do naszych organów oraz mięśni substraty niezbędne do życia, m.in. tlen i glukozę. Problemy z krążeniem zaczynają się, gdy naczynia krwionośne zwężają się i krew słabiej przez nie przepływa. Jeśli naczynia drastycznie się zwężą lub całkowicie zamkną dochodzi do obumierania tkanek. Niedotleniony organ zaczyna gorzej działać, aż w końcu zaczyna obumierać. Taką właśnie sytuację nazywamy zawałem. Może on występować nie tylko w sercu, ale również w innych narządach, np. właśnie w mózgu.
Zawał (udar) mózgu – czym się charakteryzuje
Udar mózgu można zaobserwować, gdy występuje nagłe zaburzenie czynności mózgu. Może ono być miejscowe lub globalne. Jeśli choremu zostanie udzielona pomoc w ciągu kilku godzin od wystąpienia objawów, możliwe jest wyleczenie udaru. Wyróżnia się trzy typu udaru, a objawy jakie można zaobserwować to:
- asymetria twarzy,
- zaburzenia widzenia,
- zaburzenia mowy,
- zaburzenia świadomości,
- zawroty głowy i zaburzenia równowagi,
- zaburzenia siły mięśniowej oraz czucia kończyn tułowia.
Udar krwotoczny (wylew)
Wylew następuje w skutek pęknięcia tętnicy znajdującej się w mózgu. Szybko rozlewająca się krew powoduje uszkodzenie komórek, które zostały dotknięte przez wylew. Następnie dochodzi do podwyższenia ciśnienia wewnątrzczaszkowego, co skutkuje zaburzeniem ogólnego funkcjonowania mózgu. Jest rzadszym typem udaru.
Udar niedokrwienny
Ten typ udaru jest najczęściej występującym, stanowi, aż 85-90% wszystkich przypadków. Przyczynia się do niego całkowite zablokowanie lub ograniczenie w znacznym stopniu dopływu krwi do mózgu. Charakterystyczne dla tego rodzaju udaru jest: zaburzenie symetrii twarzy oraz mowy, a także widzenia. Często obserwuje się również zaburzenia równowagi, zawroty głowy oraz niedowład jednej strony ciała. Powodem jest trwałe uszkodzenie niedotlenionej części mózgu.
Udar żylny
Udar żylny jest najrzadziej występującym typem udaru mózgu. Dotyczy zaledwie 1% przypadków. Powstaje, gdy dochodzi do zakrzepicy żyły mózgowej lub lub zatok żylnych opony twardej.
Rehabilitacja po przejściu zawału mózgu
Aby leczenie i rehabilitacji przyniosły efekty, powinny być rozpoczęte jak najszybciej. W pierwszej kolejności powinna zostać udzielona pomoc medyczna w postaci leków – maksymalnie kilka godzin po wystąpieniu pierwszych objawów udaru. Po rozpoznaniu rodzaju udaru chory zostaje poddany leczeniu szpitalnemu – zostają mu podane odpowiednie leki. Rozpoczęcie rehabilitacji również powinno nastąpić jak najwcześniej, aby zminimalizować skutki wystąpienia choroby. Rehabilitacja obejmuje przeważnie:
- fizjoterapię,
- neuropsychoterapię,
- opiekę pielęgnacyjną,
- terapię mowy,
- terapię zajęciową.
Uprawnienia do rehabilitacji na NFZ przysługuje w ciągu roku od wystąpienia udaru. Może ona trwać od 9 do 16 tygodni. Jeśli na koniec rehabilitacji okaże się, że chory nie uzyskał pełnej sprawności, albo że konieczna jest dalsza rehabilitacja, może on skorzystać z bezpłatnych zabiegów. Trwają one około 3-6 tygodni w roku. Jeśli chory jest ubezpieczony i nie jest w stanie dotrzeć samodzielnie na rehabilitację, ma on prawo odbyć ją we własnym domu.
Udar mózgu – jak mu zapobiegać?
Podstawową w zapobieganiu zawałowi mózgu jest leczenie chorób, które mogą się do niego przyczynić. Są to, np. cukrzyca, podwyższony cholesterol, a także nadciśnienie tętnicze. Szczególnie leczenie tej ostatniej przypadłości jest niezwykle ważne, ponieważ jest najczęstszą przyczyną wystąpienia udaru. Unikanie nałogów, a w szczególności palenia papierosów, oraz ograniczenie spożywania alkoholu również znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia tej choroby. Utrzymanie zdrowego trybu życia, urozmaiconej diety i regularne uprawianie sportu wpłyną na ogólną poprawę zdrowia i dodatkowo dotlenią wszystkie komórki ciała.
Alarmujące objawy – natychmiast reaguj!
Nie wszyscy wiedzą jakie są pierwsze objawy zawału mózgu, często mogą być one pomylone z innymi dolegliwościami, co może być tragiczne w skutkach dla osoby chorej. Jakie to są objawy? Są to:
- upadki bez wyraźnego powodu,
- występujące pierwszy raz i nagle wymioty, oraz bóle głowy,
- brak czucia na języku i/lub policzku,
- znaczne osłabienie, brak czucia w jednej stronie ciała,
- trudności w rozumieniu mowy, przekręcanie lub mylenie słów,
- trudności w utrzymaniu równowagi – podczas chodzenia i stania, chwiejny chód, zawroty głowy,
- zaburzenia widzenia, przeważnie występujące tylko w jednym oku,
- wykrzywienie twarzy.
Utrzymanie zdrowego ciała to klucz do dobrego samopoczucia i uniknięcia nieprzyjemnych skutków zawału mózgu, a w skrajnych przypadkach może uchronić nas przed śmiercią lub niepełnosprawnością. Zachowanie zdrowego trybu życia, częste spacery i różnorodna dieta bogata w sezonowe warzywa pomoże utrzymać zdrowie na wysokim poziomie.
