Wątroba odpowiada za wiele procesów kluczowych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jej uszkodzenie, stłuszczenie lub stan zapalny stanowić może przyczynę wielu poważnych schorzeń. Czego nie lubi chora wątroba? W jaki sposób wspierać regenerację wątroby i czego unikać, aby dodatkowo nie pogorszyć jej stanu?
Chora wątroba – jakie mogą być przyczyny?
Wątroba jest największym gruczołem w ciele człowieka. W organizmie odpowiada za:
- metabolizm cukrów, tłuszczów i białek;
- detoksykację (usuwanie nagromadzonych w organizmie toksyn);
- filtrację krwi;
- magazynowanie glikogenu oraz witamin i pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Uszkodzenie wątroby, niezależnie od mechanizmu jego powstania, przekłada się bezpośrednio na ogólny stan zdrowia. Tym, czego nie lubi wątroba i co często prowadzi do stanów zapalnych narządu, stłuszczenia, a także encefalopatii wątrobowych mogą być:
- wirusowe zapalenie wątroby typu B lub C;
- nadmierne regularne spożywanie alkoholu;
- zażywanie środków o działaniu toksycznym (palenie tytoniu, zażywanie środków psychoaktywnych);
- przewlekłe choroby autoimmunologiczne (np. autoimmunologiczne zapalenie wątroby);
- przyjmowanie leków o działaniu hepatoksycznym (tzn. mogącym prowadzić do uszkodzenia wątroby lub upośledzenia jej funkcji);
- nieprawidłowa dieta, obfitująca w tłuszcze i żywność wysokoprzetworzoną.
Czego nie lubi chora wątroba i co lepiej wyeliminować z diety
Pierwszą odpowiedzią na pytanie o to, czego nie lubi chora wątroba, jaka przychodzi na myśl większości osób jest alkohol. I faktycznie, w przypadku jakichkolwiek problemów z funkcjonowaniem wątroby, niezbędne jest całkowite odstawienie alkoholu. Chora wątroba nie lubi również toksyn dostających się do krwioobiegu podczas palenia papierosów oraz nadmiernego, niekontrolowanego przyjmowania leków (np. przeciwbólowych, dostępnych bez recepty). Z czego jeszcze należy zrezygnować?
Chociaż nie ma jednej uniwersalnej diety wątrobowej, odpowiedniej we wszystkich rodzajach problemów, to jednak są pewne ogólne zalecenia. Do najważniejszych należy:
- Wprowadzenie diety lekko strawnej, o obniżonej zawartości tłuszczu.
- Spożywanie 4 lub 5 posiłków dziennie, w regularnych porach.
- Dostosowanie kaloryczności diety do indywidulanego zapotrzebowania energetycznego (w przypadku osób otyłych, powinna to być dieta redukcyjna).
- Wybieranie wyłącznie świeżych produktów żywnościowych o wysokiej jakości.
- Rezygnacja z potraw tłustych, smażonych i żywności wysoko przetworzonej.
- Rezygnacja z potraw ciężkostrawnych i wzdymających.
Czego nie lubi chora wątroba przy stłuszczeniu, encefalopatii i stanie zapalnym
W przypadku stłuszczenia wątroby oraz stanu zapalnego narządu istotne jest przestrzeganie lekkostrawnej diety, o normalnej ilości białka oraz zdecydowanie obniżonej zawartości tłuszczu. W przypadku stłuszczonej wątroby zawartość błonnika w diecie może zostać utrzymana na zwykłym poziomie, jednak jeśli pacjent cierpli na zapalenie wątroby, wprowadza się dietę niskobłonnikową. Podwyższona ilość błonnika pokarbowanego w takim wypadku może bowiem prowadzić do wzdęć.
Czego nie lubi chora wątroba w encefalopatii?
Występowanie encefalopatii wątrobowej wymaga wprowadzenia zupełnie odmiennej diety. Encefalopatia jest stanem, w którym w konsekwencji wcześniejszego uszkodzenia narządu, procesy metaboliczne, zwłaszcza dotyczące białek, są zaburzone. W przypadku nieprawidłowej diety, wątroba wytwarza toksyny, zamiast je z organizmu usuwać. Przy encefalopatii konieczne jest wprowadzenie diety niskobiałkowej, niskotłuszczowej i o obniżonej zawartości błonnika. Jest to dieta bardzo restrykcyjna, dlatego powinna być prowadzona pod nadzorem i zgodnie z zaleceniami lekarza.
Czego nie lubi chora wątroba – przykładowe produkty
Chora wątroba zwykle bardzo źle znosi duże ilości tłuszczu, warzyw wzdymających, ale także ostrych przypraw i używek. Z diety wyeliminować należy:
- tłuszcze nasycone pochodzenia zwierzęcego, tłuszcze trans (np. obecne w margarynach, oleju palmowym);
- tłuste mięsa i wędliny, podroby, konserwy mięsne;
- żywność wysokoprzetworzoną, zawierającą duże ilości cukru i tłuszczu; gotowe wyroby cukiernicze i piekarnicze;
- warzywa wzdymające, takie jak kapusta, cebula, warzywa strączkowe;
- grzyby;
- owoce pestkowe, takie jak śliwki, czereśnie;
- ostre przyprawy;
- mocną kawę i czarną herbatę (najlepiej zastąpić ja naparem z herbaty zielonej).
Eliminując z diety to, czego nie lubi wątroba, można znacząco poprawić jej stan. Komórki wątrobowe – hepatocyty – wykazują duże zdolności regeneracyjne. Unikanie substancji o działaniu toksycznym i spożywając regularnie lekkostrawne posiłki, dopasowane do rodzaju schorzenia, można poprawić efektywność funkcjonowania wątroby. Warto skorzystać również z mieszanek ziołowych, zawierających mniszek lekarski, ostropest plamisty, kurkumę bądź korzeń czarnej rzepy. Zawarte w nich substancje aktywne skutecznie równoważą to, czego nie lubi chora wątroba.
