Zatorowość płucna to schorzenie, które może stanowić zagrożenie dla zdrowia oraz życia osoby chorej. Najczęściej objawy zatoru w tętnicy płucnej pojawiają się nagle i są dość charakterystyczne. Dlatego warto dowiedzieć się, czym dokładnie jest zatorowość płucna, a także jakie są jej przyczyny i główne objawy.
Czym jest zatorowość płucna?
Zator płucny co to jest? Zatorowość płucna jest jedną z postaci choroby zakrzepowo-zatorowej. Zator tętnicy płucnej związany jest z całkowitym lub częściowym zamknięciem tętnicy płucnej lub jej odgałęzienia przez materiał zatorowy. Tętnica płucna doprowadza krew z prawej komory serca do płuc w celu jej natlenowania. Dlatego główną konsekwencją pojawienia się zatoru jest zmniejszenie ilości utlenowanej krwi, która dociera do komórek. Zatorowość płucna najczęściej pojawia się u pacjenta jako skutek żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, zaraz obok zakrzepicy żył głębokich. W tym przypadku materiałem zatorowym najczęściej jest skrzeplina, czyli skrzep oderwany od ściany naczynia. Jednak w przebiegu zatorowości płucnej mogą pojawić się również inne rodzaje materiałów zatorowych. Zator może być spowodowany na przykład przez fragment tkanki tłuszczowej lub masy nowotworowe. Możliwe jest także powstanie tak zwanego zatoru powietrznego, który jest skutkiem wniknięcia powietrza podczas cewnikowania.
Przyczyny zatorowości płucnej
Zakrzepica płucna to poważne schorzenie, które z powodu niedrożności tętnicy płucnej może stanowić zagrożenie dla życia pacjenta. Przyczyny występowania tego problemu zdrowotnego mogą być dość zróżnicowane i są zależne od czynników indywidualnych. Zator płucny przyczyny obejmują głównie pojawienie się skrzepów oderwanych od skrzeplin, zazwyczaj w kończynach dolnych. W tym przypadku zatorowość płucna pojawia się jako efekt innej choroby, jaką jest zakrzepica. Powstanie zatoru płucnego może wiązać się również z pojawieniem się innych problemów zdrowotnych. Zakrzep może powstać na skutek wniknięcia powietrza do żył podczas cewnikowania lub wciągnięcia do krwioobiegu tkanki tłuszczowej po złamaniach kości. Zator płucny może pojawiać się u pacjenta po porodzie lub po wykonaniu niektórych zabiegów wewnątrznaczyniowych.
Czynniki ryzyka zatorowości płucnej
Zatorowość płucna to problem zdrowotny, który w bezpośredni sposób może się wiązać z występowaniem pewnych czynników ryzyka. Niektóre osoby są bardziej narażone na wystąpienie zakrzepicy płucnej niż inne. Czynniki zwiększające ryzyko pojawienia się zatorowości płucnej są podobne do czynników ryzyka w zakrzepicy żylnej. Przede wszystkim zwiększone ryzyko wystąpienia tego typu problemów zdrowotnych mają osoby ze zwolnionym przepływem krwi, który może być na przykład skutkiem ucisku żył lub unieruchomienia kończyn. Zwiększone ryzyko zatorowości płucnej stwierdza się również u pacjentów chorujących na trombofilię, zarówno wrodzoną, jak i nabytą. Uszkodzenie ściany naczyniowej jest kolejną kwestią, która może wpływać na zwiększenie częstotliwości występowania zatorowości płucnej. Może się ono wiązać na przykład z przebytymi urazami lub zabiegami mikrochirurgicznymi.
Objawy zatorowości płucnej
Objawy zatoru płucnego mogą być dość zróżnicowane i bardzo często są niejednoznaczne. Zator płucny może być mylony z innymi schorzeniami, takimi jak na przykład zapalenie płuc lub zawał mięśnia sercowego. Zatorowość płucna przede wszystkim objawia się silnym i kłującym bólem w klatce piersiowej, a także uczuciem nagłej duszności, bardzo często bez konkretnej przyczyny. Stwierdza się znacznie przyspieszoną pracę serca, a także przyspieszenie oddechu. Dodatkowo może pojawiać się również suchy kaszel, a nawet kaszel z krwiopluciem. Chory na zatorowość płucną może mdleć lub tracić przytomność. W trudnych przypadkach może dojść nawet do zatrzymania krążenia. Zatorowość płucna objawy obejmują także poty oraz gorączkę. U pacjentów bardzo często pojawia się uczucie lęku, które ciężko jest opanować. Pojawienie się zatoru płucnego może być poprzedzone bólem oraz obrzękiem łydki, dlatego nie powinno się bagatelizować żadnych objawów podczas leczenia.
Diagnostyka zatorowości płucnej
Objawy zatorowości płucnej z uwagi na swoją niejednoznaczność mogą przypominać symptomy innych chorób. Dlatego tak istotne jest przeprowadzenie właściwej diagnostyki. Obejmuje ona szereg specjalistycznych badań, wśród których wyszczególnia się badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa. Dzięki niej możliwe jest zobrazowanie ewentualnego zatoru. Początkowa diagnostyka zatorowości płucnej obejmuje wykonanie badania angio-TK tętnic płucnych, a także scyntygrafię perfuzyjną płuc. Zazwyczaj niezbędne jest wykonanie badań krwi, a w szczególności markerów uszkodzenia mięśnia sercowego oraz D-dimerów. Zatorowość płucna EKG to kolejne badanie, które jest realizowane w procesie diagnostyki. Wykonuje się także RTG klatki piersiowej oraz echokardiografię.
Leczenie zatorowości płucnej
Zator płucny leczenie opiera się na trzech głównych filarach. Wśród nich wskazuje się głównie pomoc doraźną oraz udrażnianie zamkniętego naczynia, ale także zapobieganie nawrotom tego problemu zdrowotnego. Celem pomocy doraźnej jest zabezpieczenie funkcji życiowych pacjenta. Pacjentowi może być podawany tlen oraz leki przeciwbólowe. Istotne jest także leczenie wstrząsu oraz hipotensji. W przypadku stwierdzenia zatorowości płucnej niezbędne jest wdrożenie leczenia przeciwkrzepliwego, które opiera się na podawaniu leków hamujących układ krzepnięcia. Możliwe jest także poddawanie pacjentów leczeniu trombolitycznemu, które ma na celu rozpuszczenie powstałego zakrzepu. Zapobieganie nawrotom zatorowości płucnej polega na regularnym stosowaniu leków o działaniu przeciwkrzepliwym. Czas trwania przyjmowania leków może wynosić nawet kilka miesięcy, jednak w niektórych przypadkach będzie konieczne zażywanie ich na stałe.
Rokowania
Wiele osób zastanawia się, ile trwa zator płucny. Objawy zatoru płucnego pojawiają się praktycznie od razu po zamknięciu światła tętnicy płucnej. W przypadku braku leczenia śmiertelność w tym schorzeniu wynosi około 30%. Mniejsze ryzyko zgonu z powodu zatorowości płucnej występuje w przypadku szybkiego postawienia diagnozy, a także wdrożenia efektywnego leczenia. Rokowania w przebiegu tego schorzenia zależne są od miejsca utworzenia zatoru, a także nasilenia objawów u chorego. Zatorowość płucna jest wyleczalna, zwłaszcza przy natychmiastowej pomocy medycznej. Jednak warto zwrócić uwagę na fakt, iż zatorowość płucna może powracać. Dlatego tak istotne jest wdrożenie odpowiedniej profilaktyki przeciwzakrzepowej.
Podsumowanie
Podsumowując, zatorowość płucna jest poważnym problemem zdrowotnym, który często wynika z występowania żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Najważniejszą kwestią w przypadku pojawienia się zatoru płucnego jest szybkie wykonanie diagnostyki, a także wdrożenie niezbędnego leczenia, które może uratować pacjentowi życie. Objawy zatorowości płucnej są dość charakterystyczne, dlatego nie można ich w żaden sposób bagatelizować, nawet jeśli są nieco niejednoznaczne.
